محمدعلى اسماعیلى، به سال 1313 شهریور ماه، در تهران متولد شد و از همان اوان كودكى علاقه‏ى شدیدى به نواختن تمبك داشت و هر جا كه سینى و پیت و ناودان و غیره... به دستش مى‏رسید شروع به نواختن مى‏كرد.
مرتضى و مصطفى گرگین‏زاده، دایى‏هاى وى كه هر دو اهل موسیقى بودند مشوق وى در نواختن ضرب بودند و پس از تحصیلات عمومى خواهرزاده‏ى خود، وى را در سال 1330 به حسین تهرانى، استاد تمبك‏نواز معرفى مى‏نمایند و در هنرستان موسیقى ملى زیرنظر حسین تهرانى به فراگرفتن فن نواختن ضرب مشغول مى‏شود و در تاریخ 1337 توسط استاد به وزارت فرهنگ و هنر وقت معرفى و در اركسترهاى موسیقى ملى و گروه تمبك شروع به همكارى مى‏نماید و بعد از 5 سال براى اجراى برنامه‏هاى موسیقى ملى و هرچه بیشتر شناساندن آن به كشورهاى: آفریقایى، آسیایى، اروپایى و آمریكایى مسافرت كرد و برنامه‏هایى اجرا نموده، از سال 1343 در هنرستان موسیقى ملى ایران مشغول تدریس تمبك شد و از آن تاریخ به بعد شاگردان بسیار تعلیم داد كه در مراكز رسمى هنرى كشور مشغول فعالیت مى‏باشند.
در سال 1345 سرپرستى گروه تمبك وزارت فرهنگ و هنر آن زمان را عهده‏دار شد كه براى این گروه، حدود پانزده قطعه فانتزى روى ریتمهاى ایرانى تنظیم كرد و در كشورهاى خارج و تالار رودكى سابق اجرا شد، موسیقى قطعه‏اى به نام «رونما» نوشته‏ى خانم سرلك سرپرست موسیقى ملى تالار رودكى سابق كه روى یكى از داستانهاى اصیل ایرانى نوشته شده بود، به وسیله‏ى اسماعیلى تنظیم و توسط گروه تنبك وزارت فرهنگ و هنر سابق در تالار رودكى سابق اجرا گردید كه با استقبال فراوان مردم روبرو شد و همین امر موجب شد كه بیش از دویست بار اجرا گردد. از ساخته‏هاى دیگر او قطعه‏اى است كه به یاد استادش حسین تهرانى، براى اركستر سازهاى ایرانى و گروه تنبك ساخته است كه ملودى آن از استاد فرامرز پایور بوده و با اركستر پایور و گروه تنبك در شبى كه به یاد استاد حسین تهرانى در تالار رودكى سابق برپا گردیده بود اجرا شد.
محمدعلى اسماعیلى مشغول تدوین جلد دوم كتاب «تنبك و تدریس آن» مى‏باشد. وى بیشتر اوقات خود را با استاد فرامرز پایور مى‏گذراند.
اوضاع اجتماعي و شرايط زندگي : محيط خانوادگي محمداسماعيلي در كودكي و نوجواني، با صداي موسيقي آشنا بوده است. دايي هاي او، مصطفي گرگين زاده و مرتضي گرگين زاده ، نوازندگان ترومپت و كلارينت بودند و در جامعه موسيقي تهران شهرت داشتند. استادان متعددي با اين دو دايي هنرمند معاشرت مي كردند و اسماعيلي نوجوان، در همين معاشرت ها بود كه صداي پنجه هاي توانمند استاد حسين تهراني را شنيد و به هنر و شخصيت او دل بست.
تحصيلات رسمي و حرفه اي : محمد اسماعيلي هنرآموخته در مكتب استاد حسين تهراني بوده و بسيار زود مراحل پيشرفت و تسلط به فنون تنبك نوازي را در همان مكتب گذراند
استادان و مربيان : از استادان برجسته محمد اسماعيلي استاد حسين تهراني بزرگ ميباشد استاد تهراني در آخرين گفت وگويي كه روي تخت بيمارستان انجام داد، به صراحت گفت: «بين شاگردانم فقط محمد اسماعيلي را مي شناسم و به او اميد دارم، اگر خودش را حفظ كند و وقتش را روي اين چوب و پوست بگذارد.» زمان نشان داد كه انتخاب و تشخيص حسين تهراني چقدر بجا بوده است. محمداسماعيلي مي گويد: «افتخار حقير اين است كه سال ها در مكتب اين نازنين زانوي شاگردي به زمين نهاده ام و دست ادب برسينه. او قبل از هر چيز، معلم زندگيم بود. بسيار كم صحبت مي كرد و زياد مي انديشيد و به همين معتقد بود. مي فرمود: اول پاك و سالم باشيد، بعد هنرمند، كسي كه در اثر آلودگي هاي محيط نيازمند شد و هنرش را به پستي كشانيد، ديگر هنرمند نيست زيرا ناگزير است پيش هر كسي دست دراز كند و به حيثيت هنري خود لطمه بزند. به كسي كه هنرش را بفروشد، نمي توان عنوان هنرمند داد. استاد تهراني در سال 1352 چشم از جهان فرو بست
هم دوره اي ها و همکاران : از فرامرز پايور تا پرويز ياحقي. اين نوازندگان با آن كه در حوزه هاي متفاوتي از سليقه و لحن هاي موسيقايي بودند، استادي و برتري محمد اسماعيلي را قبول داشتند و همكاري با او را براي خود فرصتي مغتنم مي دانستند.
وقايع ميانسالي : روزگار در چهل سالگي، ضربه جانكاهي را به روان حساس محمد اسماعيلي وارد آورد. در ، استاد حسين تهراني درگذشت. هنوز هم هنگام نماز و دعاي صبح، ياد پدر را همراه ياد و نام استادش بردل و بر زبان مي راند و اندوه فقدان او را در دل دارد. اجراي بسيار ظريف وزيباي او در برنامه «چهارگاه» كه به كوشش استاد فرامرز پايور و به ياد استاد تهراني روي صحنه رفت، اجرايي است از دل برآمده و بر دل نشسته كه اسماعيلي را در اوج ارادت و توانايي نشان مي دهد. از همان سال بود كه مكتب داري استاد تهراني را با جديتي دوچندان پي گرفت و در سخت ترين شرايط، تنبك را از دست فرو نگذاشت.
مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : محمد اسماعيلي در سال به سرپرستي گروه سازهاي ضربي در تشكيلات وزارت فرهنگ و هنر رسيد. . بسياري از افراد با استعداد و علاقه مند در اين سالها زير سايه او باليدند و آموختند. گروه او دوازده سال تمام فعاليت متمركز و فشرده داشت
فعاليتهاي آموزشي : محمد اسماعيلي هم اكنون به آموزش و تدريس در هنرستان موسيقي مشغول است
شاگردان : خانواده دوستي محمد اسماعيلي او نيز ميان اهل موسيقي شهره است و فرزندان او نيز در موسيقي فعال هستند. گذشته از چهار فرزند و پنج نوه، شاگردان بسياري فدايي و كمر به خدمت بسته او هستند. از آنها بايد سيامك بنايي را نام برد كه در تمام بيست سال گذشته، همراه او بوده، كتاب هاي آموزشي او را ويرايش كرده و براي انتشار آنها، تلاش و كوشش به خرج داده و به نوبه خود در حفظ اين مكتب، استوار و پركار بوده و در بزرگداشت استاد كوشيده است.
آرا و گرايشهاي خاص : اعتقاد به شرافت هنر و آموزه هاي اخلاقي و عرفاني استاد حسين تهراني، پايه و مايه اي قوي براي زندگي سالم و مؤمنانه به محمد اسماعيلي داده و او را لايق نام بلند «مكتب دار» در موسيقي ايران ساخته است. او مردي با معتقدات اصيل و محكم و پايبندي به اخلاق و حفظ مراتب است.
چگونگي عرضه آثار : شركت در ده ها كنسرت داخل و خارج از ايران به همراه اساتيد برجسته (جليل شهناز، فرامرز پايور، اصغر بهاري و ...)، ساخت قطعاتي براي اجرا با گروه تنبك (از جمله قطعه «رونما») تعدادي از درخشان ترين اجراهاي او همراه سنتور استاد فرامرز پايور است. به هنگام اوج لحظات همدلي در همنوازي، ضربه هاي دست و پنجه محمد اسماعيلي روي تنبك چنان با ضربه هاي مضراب فرامرز پايور روي سنتور، جفت و هماهنگ مي شد كه موزون تر از آن ممكن نبود. ضبط هاي آن سال ها از برنامه هاي اساتيد، پر است از لحظه هاي همدلي نوازنده تنبك با همنواز، ولي هم صدايي سازهاي اسماعيلي و پايور از نوعي ديگر بود و انرژي فزاينده اي از اين اجراها حس مي شد. هنوز هم شنيدن آنها شور و حال را برمي انگيزد. نمونه اي ديگر، كنسرت گروه اساتيد (به كوشش فرامرز پايور) در مايه دشتي به سال همراه صداي محمدرضا شجريان است. در آلبوم «پيغام اهل راز» استاد فرامرز پايور، روايتي ديگر و برداشتي خاص از تصنيف «خون جوانان وطن» اثر عارف را ارائه داده و يكي از زيبا ترين اجراهاي استاد اسماعيلي در همين آلبوم است. ارتباط شنونده اين آثار باصداي ضرب (تنبك) استاد، ارتباطي ناخودآگاه است. مانند ارتباط شنونده اركستر سمفونيك با صداي كنترباس ها و ويولونسل ها و دست چپ پيانو. شنونده صداي اين سازها را شايد به وضوح نشنود، ولي اگر يك لحظه اين سازها به صدا درنيايند، اركستر، عريان و «خالي» خواهد شد. نقش تنبك هنرمندانه استاد اسماعيلي نيز در تمام اركسترها چنين است. ده سال بعد، هنگام كنسرت بزرگ گروه اساتيد در تالار وحدت ، او صدايي پخته تر و دگرگون تر از تنبك برآورد. چرا كه در تمام سال هاي بعد از انقلاب و خانه نشيني اساتيد موسيقي كشور او تنبك را رها نكرد و يك لحظه از تمرين و آموختن باز نايستاد؛ مجموعه كاملي از تكنيك درست در نوازندگي.ناگفته نماند كه استاد اسماعيلي از هنرمندان كثير سفر به اقصي نقاط عالم بوده و تنبك، اين سازكوبي مهم ايران، را به بيش از بيست كشور جهان شناسانده است. صفحه اي هم از هنر تك نوازي او در سال هاي در آمريكا ضبط شده است. او تنها يك نوازنده برتر و يك معلم برجسته نيست، همانند استادش حسين تهراني گنجينه اي است از فرهنگ سنتي، آموزه هاي عرفاني، اشعار حكمي و فلسفي فراوان و معلومات جانبي وسيع در موسيقي. كمتر كسي مي داند كه اين سلطان تنبك و داناي وزن ها، چه اندازه به موسيقي ملوديك (در مقابل موسيقي ريتميك) وارد است و چند سال در هنرستان به آموختن ساز مشكل كلارينت پرداخته و هيچ گاه به نواختن آن تظاهري نكرده است. كارنامه هنري محمد اسماعيلي ميان نوازندگان تنبك، از پركارترين ها و پربارترين ها باشد. وي در دوازده سال قطعه ساخت و براي گروه سازهاي ضربي تنظيم كرد و روي صحنه برد.



--------------------------------------------------------------------------------
آثار :
1 آلبوم آموزش تنبك (با همكاري سيامك بنايي)
ويژگي اثر : اسماعيلي با حسين دهلوي و جمعي ديگر (هوشنگ ظريف، فرهاد فخرالديني و مصطفي پورتراب) دست اندركار كتاب «آموزش تنبك» شد. اين كتاب نخستين گام مهم در آموزش سازهاي كوبه اي ايراني بود؛ كتابي كه با توجه به ويرايش هاي متعددي كه استاد اسماعيلي و شاگردانش بر آن كرده اند هنوز هم بي رقيب است. هنگام تدوين اين كتاب، استاد تهراني هنوز حيات داشت. او نمونه هاي تمرين را مي نواخت، هوشنگ ظريف به نت مي نوشت، دهلوي و پورتراب نظارت فني داشتند و اسماعيلي نيز آنها را به شاگردان تعليم مي داد.
2 اجراي دوره آموزش تنبك (كتابهاي آموزشي استاد تهراني)
ويژگي اثر : در دو حلقه نوار
3 رونما
ويژگي اثر : «رونما» كه بسيار مورد توجه قرارگرفت. اين قطعه بر مبناي يكي از داستان هاي اصيل ايراني تنظيم شده است. تلاش اسماعيلي گامي بود افزون تر از آنچه كه استاد تهراني براي استقلال بخشيدن به تنبك برداشت و حركتي بود جديد براي «روايتگر» كردن صدا و بيان هنري سازهاي كوبه اي موسيقي ايران.
4 قطعاتي براي گروه تنبك